شیمی راهی برای کاوش حقیقت ما است
تاریخ انتشار: ۱۴ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۴۱۰۴۸
آدام اسمیت، مدیر رسانه‌ای آکادمی نوبل مصاحبه‌ای تلفنی با مورتن ملدال از برندگان جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۲ انجام داده است. ملدال در این مصاحبه از احساسش نسبت به شیمی آلی و واکنشش به شنیدن خبر برنده شدن نوبل سخن می‌گوید.
به گزارش ایسنا و به نقل از وبسایت رسمی جایزه نوبل، ملدال در این مصاحبه توضیح می‌دهد که چگونه شیمی را راهی برای توصیف واقعیت می‌بیند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آدام اسمیت: سلام. من آدام اسمیت از وبسایت جایزه نوبل هستم. خیلی خیلی تبریک میگویم.
مورتن ملدال: خیلی ممنون. اصلا انتظارش را نداشتم. واقعاً شگفت‌زده شدم.
اسمیت: البته که همینطور است. به عنوان سوال اول، این خبر چگونه به شما رسید؟
ملدال: صبح امروز از سوی کمیته نوبل با من تماس گرفتند و برای کسب این جایزه همراه با کارولین برتوزی که از مدت‌ها قبل می‌شناسمش، و همچنین بری شارپلس که چند بار با او ملاقات کردم، تبریک گفتند.
اسمیت: بسیار خوب. اولین اقدام یا واکنش شما پس از شنیدن این خبر چه بود؟
ملدال: کاملاً غافلگیر شدم، تحقیقات زیادی وجود دارد که در حال انجام است، بسیار هیجان انگیز است، و گاهی اوقات جرقه‌ای زده می‌شود و شما به یک ایده بسیار خوب دست می‌یابید. ایده‌ای که می‌تواند به آسان‌تر شدن تحقیقات بسیاری از افراد کمک کند و این چیزی است که اتفاق افتاد. این چیزی است که برای من اتفاق افتاد. این یک کشف غیر مترقبه بود. ما با تجزیه و تحلیل نتایج‌مان متوجه شدیم که اتفاق عجیبی در جریان است و این بسیار مفید بود.
اسمیت: درست است. شیمی کلیک به سهولت انجام واکنش‌ها کمک می‌کند.
ملدال: بله. هنگامی که واکنش‌های آلی کاملاً جدیدی دارید، می‌توانید عرصه را کاملاً تغییر دهید. و این همان چیزی است که در این مورد اتفاق افتاد.
اسمیت: آیا این شگفت‌انگیز نیست که با وجود تمام فعالیت‌هایی که در شیمی آلی انجام می‌شود، واکنش‌های آلی جدید همچنان به وقوع می‌پیوندند؟
ملدال: بله، زیرا واقعیت بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی است که ما به عنوان شیمیدان می‌توانیم تصور کنیم، و چیزهای جدیدی همیشه به وجود می‌آیند، و این موضوع برای همیشه ادامه خواهد داشت. من فکر می‌کنم هیچ راهی وجود ندارد که ما روزی همه چیز را بدانیم. پیچیدگی شیمی آلی، که در پیچیدگی زندگی نیز منعکس شده است، بسیار بسیار زیاد است. فکر می‌کنم ما در آغاز مسیر درک خود از شیمی آلی قرار داریم.
اسمیت: کشف چنین جهان ناشناخته‌ای بسیار شگفت انگیز است. آیا این دلیلی است که هر روز صبح شما را به سمت آزمایشگاه می‌برد؟
ملدال: بله، در واقع همینطور است. من روی چیزی کار می‌کنم که به نظرم در حال حاضر بسیار هیجان انگیز است. همچنین موارد جدید، و من فکر می‌کنم هرکس که به شیمی علاقه دارد و روی آن کار می‌کند جایزه دریافت خواهد کرد زیرا این رشته بسیار جالب است. این رشته در واقع حقیقت ما را توصیف می‌کند.
اسمیت: نکته بسیار خوبی است، زیرا مردم به طور کلی گاهی به شیمی نگاهی کمی منفی دارند. آنها نگران تأثیر مواد شیمیایی هستند.
ملدال: بله.
اسمیت: اما توصیف آن به عنوان راهی برای کاوش در حقیقت ما، نمایی کاملاً متفاوت به آن می‌دهد.
ملدال: بله، و در واقع به این دلیل است که دو علم بنیادی وجود دارد که شیمی و فیزیک است. زیرا شیمی و فیزیک، هر آنچه که در هرجا رخ می‌دهد را توصیف می‌کنند. اگرچه سایر رشته‌های علوم مانند زیست‌شناسی و غیره بسیار جالب هستند و برای درک ما از زندگی ضروری‌اند اما درکی بنیادین از واقعیت مانند شیمی ارائه نمی‌کنند.
اسمیت: وقتی شما چیزی را توسعه دادید که در بیانیه مطبوعاتی این جایزه به عنوان "جواهری در تاج شیمی کلیک" توصیف می‌شود و آن را با همکاری بری شارپلس البته با فعالیت به صورت مستقل کشف کردید، می‌دانستید که این یک کشف کاملاً پیشگامانه است؟
ملدال: بله، زیرا ما واکنش‌هایی را به انجام رساندیم که قرار نبود امکان‌پذیر باشند. به عنوان مثال، کلریدهای اسیدی بسیار واکنش‌پذیر را برداشتیم و واکنشی انجام دادیم، سپس آن دسته‌ای که آزید(azide) در آنها بود با دسته‌ای که آلکین(alkane) داشتند واکنش دادند، در حالی که کلریدهای اسیدی بسیار واکنش‌پذیر دست نخورده باقی ماندند. ما بلافاصله فهمیدیم که این روش پتانسیل زیادی دارد.
اسمیت: یکی از مواردی که شیمی کلیک را بسیار خاص می‌کند این است که می‌تواند در حالی اتفاق بیفتد که سایر گروه‌های واکنش‌گر در همان اطراف هستند، اما تحت تأثیر واکنش قرار نمی‌گیرند.
ملدال: بله، و من باید در این زمینه، از دانشجوی دکترا، کریستین تورنو، که روی این پروژه کار کرده و در این کشف بسیار نقش داشته تشکر کنم.
اسمیت: به جوانانی که به شیمی به عنوان یک شغل فکر می‌کنند چه می‌گویید؟
ملدال: من می‌توانم بگویم این یک رشته بسیار جالب است، زیرا اگزیستانسیالیسم(هستی‌گرایی) زیادی در آن وجود دارد، بنابراین درک اینکه چگونه همه چیز کار می‌کند، تجربه‌ای بسیار چالش برانگیز اما در عین حال بسیار ارزشمند خواهد بود.
اسمیت: بسیار عالی. بیایید امیدوار باشیم که این جایزه افراد بیشتری را برای ورود به این عرصه تشویق کند. بسیار دلگرم کننده است که این جایزه برندگان زن و مرد را متحد می‌کند.
ملدال: بله، بله این خیلی خوب است. من کارولین را برای مدت طولانی می‌شناسم و او یک محقق فوق‌العاده است.
اسمیت: چه چیزی او را به عنوان یک محقق خاص می‌کند؟
ملدال: او دانش گسترده‌ای از شیمی و زیست شناسی دارد و می‌داند چگونه از دانش شیمیایی خود به روشی بسیار عالی در درک زیست شناسی استفاده کند.
اسمیت: صحبت کردن با شما بسیار لذت بخش بود، بسیار سپاسگزارم، و تبریک میگویم.
ملدال: خیلی ممنون. آدام. خدانگهدار
اسمیت: خداحافظ.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: نوبل شیمی 2022 جایزه نوبل 2022 شیمی آلی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۴۱۰۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آثار جنسیت زنانه بر رشد عرفانی و معنوی
در نظام تجلیات میان جلوه وجودی زن و مرد تفاوت‌های بازتابش وجود دارد. ولی مهم این است که ارزشمندی هر کدام از این بازتابش‌ها در حوزه خاصی پیدا می‌شود و به طور کلی نمی‌توان حکم کرد که کدام یک از این دو بر دیگری برتری دارد. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از اصلی‌ترین موضوعات زنان در حوزه تحقیقات بنیادین، مقایسه میان ارزش جنسیت زنانه و مردانه است. به این دلیل که برخی از راهبردها در حوزه‌های کاربردی و توسعه‌ای مبتنی بر تبیین مبانی زیرساختی است. بر این اساس لازم است از منظره عرفانی و قرآنی به ارتباط میان جنسیت و رشد معنوی پرداخته شود و مسائل بنیادین جنس برتر یا فروتر بودن زن یا مرد و همچنین چرایی آن مورد تحلیل قرار بگیرد.
خبرگزاری تسنیم طی یادداشتی از مهدیه مستقیمی، استاد دانشگاه، به بررسی آثار جنسیت زنانه بر رشد معنوی و عرفانی پرداخته است.
رابطه جنسیت و معنویت
زمانی که عرفان دینی در استخدام قرآن کریم درآید، طبیعتاً عرفان از توحید قرآنی نشأت می‌گیرد. بر این اساس، نظرات عارفان و مفسران قرآن درباره این موضوع تفاوت زیادی با هم ندارد.
تحلیل جنسیتی در رابطه با ارزشمندی معنوی و جنسیت در نظام تجلیات و مظهریت زنان نشان دادن خاستگاه تفاوت‌های تکوینی زن و مرد در زمینه جسم و روح و روحیات آنها درباره مقایسه ارزشمندی این دو جنس هم مطالبی را ارائه می‌دهد و بررسی سرنخ‌های ظریف در موضوع جنسیتی از منظر عرفان مانند ساحت تناکح اسمائی، ساحت عشق عرفانی و مباحث مربوط به شعور عمومی و سیر حبی عالم وجود و نیز مراتب صدوری کتاب هستی، می‌تواند افق‌های روشن و گسترده‌ای را در تحلیل رابطه جنسیت و معنویت در اختیار جستجوگران قرار دهد. بررسی و تحقیق در میان آیات قرآن ما را به امکان رشد برابر معنوی مردان و زنان می‌رساند.
نقش روحیات زنانه بر میزان گرایش به معنویتتحلیل رابطه جنسیت زنانه و رشد عرفانی
تعداد زیادی از عارفان این عقیده را دارند که حقیقت ذاتی مردان و زنان یک چیز است و تفاوت‌ها میان آنها به دلیل قالب و مسائلی خارج از حقیقت وجود است. بر اساس این نظر، رشد معنوی زنان و مردان برخاسته از حقیقت وجود آنهاست که همان ذات و ذاتیات آن دو محسوب می‌شود.
با این تعبیر، جنسیت زنانه مانع از رشد دینی و ارتقای فکری و اعتقادی زنان نخواهد شد و زنان در این زمینه همپای مردان می‌توانند افق‌های بلند و روشن معنویت را فتح کنند. چه‌بسا زنانی یافت می‌شوند که از رشد دینی به مراتب بسیار بالاتری از بسیاری مردان رسیدند به طوری که مردان یا شاگرد چنین زنان معنوی شده‌اند و یا حتی از منظر فکری و استعداد توان نشستن در زمره شاگردان چنین زنانی را هم نداشته‌اند.
رشد معنوی هر انسانی فارغ از جنسیت او به حقیقت وجود انسانی و به روح ناطقه قدسیه او مربوط می‌شود و کثرات خارجیه همگی به منزله تعیناتی به حساب می‌آیند که بیرون از حقیقت روح انسان قرار دارند. باید دانست تعینات نوعی امور مجازی هستند که در سنجش حقایق ورود چندانی ندارند.
مصباح الانس که یکی از کتاب‌های مرجع در زمینه عرفان محسوب می‌شود، در تعریف تعین عنوان می‌کند: جز یک وجود چیزی در عالم خارج وجود ندارد و کثرات تعین یافتن و ظهور یک هستی است که آن را با واژه‌هایی مانند تعین، اتصاف، نسبت یا ظهور تعبیر کرده‌اند. (ابن فناری 1363 ص 45)
این نوع تعبیر را با مثالی می‌توان مشخص کرد که حقیقت آبی که در ظرفی به شکل دایره یا مربع می‌ریزند یکی است و آنچه که موجب می‌شود تفاوت‌هایی به وجود بیاید، قالب ظرفیتی و تعینات صوری و شکل ظاهری ظرف‌های آب است و این ظواهر موجب تغییر فرمول شیمیایی در آب نمی‌شود. در هر حال می‌توان عنوان کرد کثرات تعین یافتن و ظهور یک هستی هستند که آن را با کلماتی مانند تعین، اتصاف، نسبت، مظهر یا ظهور تعبیر کرده‌اند.
تعبیر عینیت حقیقت زن و مرد در بیان عارفان حتی به این نکته اشاره دارد که این نوع نیست که آبی که در ظرف جنسیت مردانه ریخته می‌شود، آبی باشد که مانند باران از آسمان نازل شده ولی آبی که در ظرف جنسیت زنانه ریخته می‌شود آبی است که از اعماق زمین استخراج شده باشد. بلکه حقیقت زن و مرد به مثابه آب بارانی است که در دو ظرف متعین ریخته می‌شود و با تعینات ظرف، شکل خاصی به خود می‌گیرد.
مثال دیگر درباره مفهوم تعین را می‌توان به دریای موج‌داری تعبیر کرد که موج‌ها کلیت، جزئیت و بزرگی و کوچکی دارند و این ویژگی‌ها همان تعینات موج دریا محسوب می‌شود.
سحر دانشور: حوزه زنان رسانه ندارد!جنسیت زنانه در نظام تجلیات
طبق قاعده تجلیات عرفانی، وجود مرد و زن و تفاوت‌های تکمیلی بین آن دو ریشه در تفاوت تجلیات دارد. تجلیات با یکدیگر متفاوت هستند که در زمان تنزل در مراتب وجود این تفاوت‌ها بر حسب نشأت‌های مختلف متنزل می‌شوند تا در عالم ناسوت این تفاوت‌ها در زن و مرد و همچنین جسم و روحیات آنها ظهور پیدا کند.
از منظره عرفانی جهان‌های بالاتر، حقایقی محسوب می‌شوند که سایه آنها در جهان‌های پایین‌تر منعکس شده است. تشبیه عالم باطن به آفتاب و عالم ظاهر به عکس یا سایه، در ادبیات عرفانی تشبیه بسیار معناداری در نظام تجلیات است. در منظر عرفانی، خداوند نور آسمان‌ها و زمین است: «الله نور السموات و الارض». تجلیات نوریه او تمام هستی را روشن کرده است. پرتو آفتاب از مبداء خورشید فاصله می‌گیرد و پایین می‌آید و طی مراتبی تنزل کرده و به مرور ضعیف می‌شود، بدون اینکه این پرتو از مبداء صدور تا مقصد نزول پاره شده یا خللی در آن ایجاد شود. نور وجود به همین شکل بدون تجافی تنزل پیدا می‌کند. (طباطبایی، 1362، ص 17 و 18)
قابل توجه است که موضوع تجلی در کتاب عارفان به طور مفصل مطرح شده است و جناب ملاصدرا هم در جلد دوم اسفار به آن اشاره کرده است. (ملاصدرا، ج 2، ص 287 و 291)
طبق نظام تجلیات الهی، تمام انواع و نقش و نگارها تجلی یک نور واحد هستند و همه مانند هفت رنگ رنگین‌کمان محسوب می‌شوند که از شکست پرتوهای متفاوت یک نور به وجود آمده‌اند. هفت رنگ هر کدام به جای خود می‌نشیند و از ترکیب این رنگ‌ها، جهانی زیبا و تماشایی ایجاد می‌شود. عارف به یک جلوه قائل است و به نام وجود منبسط، اثراتی که حکیم قائل است از نظر عارف از لوازم وجود منبسط است.
زن و مرد و تقابلی که میان آنها به دلیل جنسی با یکدیگر وجود دارد، از پرتو نورهایی هستند که در نظام تجلیات ایجاد شده است. نور وجود در حوزه تعینات زنانه به رنگی و در حوزه تعینات مردانه به رنگ دیگری بازتابش می‌یابد.
اگر بتوان میان رنگ‌های نور سفید به لحاظ ارزشمندی ذاتی تفاوت قائل شد، شاید بتوان میان بازتابش این نورها هم تفاوت‌هایی قائل شد.
در نظام تجلیات حتماً میان جلوه وجودی زن و مرد تفاوت‌های بازتابش وجود دارد. ولی مهم این است که ارزشمندی هر کدام از این بازتابش‌ها در حوزه خاصی پیدا می‌شود و به طور کلی نمی‌توان حکم کرد که کدام یک از این دو بر دیگری برتری دارد.
ارتباط جنسیت زنانه با جمال الهی
بر اساس مبانی عرفانی در تمام موجودات، تجلی جمال و جلال الهی وجود دارد و غلبه نور جلال بر جمال یا نور جمال بر جلال است که موجب می‌شود برخی آیت لطف و جمال و برخی آیت جلال و عظمت الهی باشند. (سبزواری، 1372، ص 137 و 152)
در چنین فضایی نگرش به موضوع جنسیت افق‌های عرفانی در حل این معما باز می‌کند. انسان پرتو وجود خداوند است و نور الهی در آیینه وجود او به‌طور تام و تمام تابیده است، اما این نور وقتی به آینه تعینات جنسیتی می‌رسد، به نوعی بازتابش دارد. در جنسیت زنانه نور الهی به صورتی ظاهر می‌شود که برآیند مجموعه انعکاس‌ها این نور با مقتضیات صفات جمال سازگاری بیشتری دارد. بازتابش این نور در قالب تعین جنسیت مردانه نیز به گونه‌ای است که برآیند مجموع آن با صفات جلال توافق بیشتری دارد.
محی‌الدین ابن عربی در رساله جلال و جمال این مطلب را به بعضی از عارفان نسبت می‌دهد که: جمال چیزی است که مواجهه و مشاهده آن، انس و انبساط می‌بخشد و جلال امری است که از آن هیبت و شکوه تداعی می‌شود. (ابن عربی، 1361، ص 3)
در احادیث و روایات اسلامی هم به تفاوت ظهور جلال و جمال در آینه وجود زن و مرد اشاره شده است. حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام در این باره فرموده‌اند: «عقول النساء فی جمالهن و جمال الرجال فی عقولهم.» (امالی شیخ صدوق، مجلس چهارم)
بنابراین شاید بتوان در تحلیل جنسیتی در نظام انوار جمال و جلال، این چنین ارزیابی کرد که: حقیقت زن و مرد یک حقیقت و نور واحد است که بازتابش آن در وجود زن با مرد تفاوت دارد. در عرفان ثابت شده است که هر جا نور جمال هویدایی بیشتری داشته باشد، انوار جلال تحت ساتریت آن محفوظ است. به تعبیر دیگر در باطن هر جمالی، جلال و در باطن هر جلالی، جمالی است.
بنابراین تفاوت حقیقی آیت جمال یا جلال بودن به نوع بازتابش و انعکاس برمی‌گردد و مربوط به ماهیت، هویت و حقیقت نور نیست.
جلوه بیشتر زنان در مظهریت الهی
از نظر بعضی از عرفا، زن و مرد هر دو مظهر خداوند هستند، اما زن از جهاتی در مظهریت الهی تابندگی بیشتری دارد. تبیین عرفانی این مطلب را تحلیل می‌کنیم.
تمام عالم وجود از بالاترین مرحله تا پایین‌ترین مرتبه آن، ارتباط واحدی با هم دارند و تمام ذرات کائنات با یکدیگر مرتبط هستند و با همه کثرت و تفصیل ظاهری موجود میان اشیا در عالم خارج، تمام آنها در باطن عالم یکی هستند و وحدت دارند. (صدرالدین شیرازی، 5 و 359)
هر چند که ذات، بسیط است و همین ذات بسیط تجلی می‌کند. اما هر یک از مجالی یکی از اوصاف و اسمای الهی را نشان می‌دهد، نه اینکه او با یکی از اوصاف و ظهور کند. چراکه متجلی با تمام نام‌ها و اسماء ظهور کرده است، اما گیرنده تجلی یکی از اوصاف را بر حسب عین ثابت خود نشان می‌دهد.
تفاوت‌های تکوینی زن و مرد در یک نگاه توحیدی ناشی از یک مبداء واحد و به منظور وصول به یک غایت واحد و در یک سیستم به هم مرتبط واحد متحقق می‌شوند و راز این تفاوت‌ها در قوس صعود این است که زن و مرد بتوانند مکمل وجود یکدیگر بوده و در مدار تکامل انسانی به سوی خدای یکتا بازگردند.
از این دیدگاه انسان‌ها مظهر خدای واحد هستند و ارتقای معنوی در نظام مظهریت بر این اساس است که کدام یک از انسان‌ها بهتر می‌تواند آینه الهی باشد. موضوع این است که سخن از مظهریت هم در قوس نزول مطرح می‌شود و هم در قوس صعود.
همان طور که آفتاب از یک مبداء نور تجلی و ظهور کرده است، جهان هستی هم به مثابه آفتاب از یک مبداء هستی تجلی و ظهور پیدا کرده است. (شیرازی 1360 ص 47)
در این نوع جهان‌بینی و نگرش عارفانه، هر نوری که بتواند با زبان تکوین خود از مبداء نور بیشتر حکایت کند، ارزشمندی ذاتی بیشتری دارد و معنویت بیشتری کسب خواهد کرد.
انتهای پیام/
دانشجویان سال سوم دانشگاهها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان می‌شوند